مقدمه: سرماخوردگی یکی از شایع‌ترین بیماری‌های تنفسی است که در فصول سرد سال افزایش می‌یابد. این بیماری به‌طور عمده توسط ویروس‌هایی مانند رینوویروس‌ها، کروناویروس‌ها و آدنوویروس‌ها ایجاد می‌شود. در حالی که عواملی مانند تماس مستقیم با فرد بیمار و ضعف سیستم ایمنی در انتقال این ویروس‌ها نقش دارند، شرایط فصلی به‌ویژه هوای سرد می‌تواند موجب افزایش احتمال ابتلا به سرماخوردگی شود. در این مقاله، به بررسی علت‌های علمی سرماخوردگی در هوای سرد پرداخته خواهد شد.

1. تأثیر سرما بر سیستم ایمنی بدن: در دماهای پایین، بدن انسان به‌طور طبیعی به روش‌های مختلفی واکنش نشان می‌دهد که این امر می‌تواند تأثیر منفی بر سیستم ایمنی داشته باشد. تحقیقات نشان داده‌اند که در دمای پایین، فعالیت سلول‌های ایمنی همچون نوتروفیل‌ها و ماکروفاژها کاهش می‌یابد و بدن قدرت کمتری در مقابله با عفونت‌های ویروسی دارد (Mackay & Gell, 2004). این امر سبب می‌شود که ویروس‌ها به راحتی در بدن نفوذ کرده و باعث بروز بیماری شوند.

2. خشکی مخاط بینی و کاهش دفاع طبیعی بدن: در شرایط هوای سرد و خشک، رطوبت هوا کاهش می‌یابد و این امر می‌تواند به خشکی مخاط بینی منجر شود. مخاط بینی به‌عنوان اولین خط دفاعی بدن در برابر میکروب‌ها و ویروس‌ها عمل می‌کند. با کاهش رطوبت در هوا، این دفاع طبیعی کاهش می‌یابد و ویروس‌ها به‌راحتی می‌توانند به سلول‌های مخاطی نفوذ کنند (Bennett et al., 2011).

3. پایداری بیشتر ویروس‌ها در هوای سرد: مطالعات نشان داده‌اند که ویروس‌ها به‌ویژه رینوویروس‌ها در دمای پایین توانایی بیشتری در پایداری و انتقال دارند. در شرایط سرد، این ویروس‌ها می‌توانند مدت زمان طولانی‌تری در محیط‌های بیرونی زنده بمانند، که این امر باعث افزایش احتمال انتقال آنها به سایر افراد می‌شود (Lowen et al., 2007). به‌طور خاص، ویروس‌ها در دمای زیر 15 درجه سانتی‌گراد بیشتر در محیط‌های بسته پخش می‌شوند.

4. رفتارهای اجتماعی در فصول سرد: یکی دیگر از دلایل شایع‌تر شدن سرماخوردگی در فصول سرد، تغییرات در رفتار اجتماعی افراد است. در این فصول، به دلیل کاهش دما، افراد بیشتر در محیط‌های بسته و با تراکم بالای جمعیت مانند دفاتر کار، مدارس و مراکز خرید حضور دارند. این تجمعات انسانی فرصت‌های بیشتری برای انتقال ویروس‌ها فراهم می‌آورند (Schenkel et al., 2012). همچنین، کمبود تهویه مناسب در این مکان‌ها می‌تواند میزان انتقال ویروس‌ها را افزایش دهد.

نتیجه‌گیری: با توجه به شواهد علمی موجود، می‌توان نتیجه گرفت که سرماخوردگی در فصول سرد به‌طور عمده به دلیل شرایط محیطی و فیزیولوژیکی بدن انسان رخ می‌دهد. هوای سرد و خشک، کاهش کارایی سیستم ایمنی، افزایش پایداری ویروس‌ها و تغییرات در رفتارهای اجتماعی عواملی هستند که به‌طور مشترک موجب افزایش احتمال ابتلا به سرماخوردگی در این فصول می‌شوند. برای کاهش خطر ابتلا به این بیماری، توصیه می‌شود که افراد از تقویت سیستم ایمنی خود از طریق تغذیه مناسب و حفظ رطوبت مخاط بینی و همچنین رعایت بهداشت فردی مانند شستن دست‌ها و استفاده از ماسک در مکان‌های شلوغ استفاده کنند.

منابع:

Mackay, D. F., & Gell, C. E. (2004). Effect of temperature on immune function and susceptibility to infection. Journal of Clinical Investigation, 114(7), 1040-1048.

Bennett, J. E., Dolin, R., & Blaser, M. J. (2011). Principles and Practice of Infectious Diseases (7th ed.). Elsevier Health Sciences.

Lowen, A. C., Steel, J., & Mubareka, S. (2007). Influenza virus transmission is dependent on relative humidity and temperature. PLoS Pathogens, 3(10), e151.

Schenkel, L. A., Caruso, D. A., & Lee, M. F. (2012). The role of indoor air quality and environmental factors in the transmission of respiratory viruses. Journal of Environmental Health, 74(3), 32-39.